Achteraf - kunnen we bepaalde resultaten echt voorspellen?

Ooit tegen jezelf gezegd: "Ik wist het altijd al" nadat ik voor het eerst nieuws hoorde? Misschien nieuws dat schokkend is? Dit kan situaties zijn, zoals het ontdekken dat een collega in het geheim bedrijfsfondsen heeft verduisterd, naar een comeback in het vierde kwartaal heeft geluisterd die het spel wint en de tumor ziet die op een tweede scan is verschenen. Wetenschappers noemen dit psychologische fenomeen "achteraf gezien" - hoewel we het eigenlijk niet altijd wisten, we voelden ons zeker alsof we dat deden.
Pyschologische wetenschappers Neal Roese van de Kellogg School of Management aan de Northwestern University en Kathleen Vohs van de Carlson School of Management aan de Universiteit van Minnesota onderzochten bestaand onderzoek naar dit concept, dat een van de meest bestudeerde beslissingsvallen is die in een verschillende disciplines, zoals atletiekwedstrijden, medische diagnoses, politieke strategie en boekhoudkundige en auditbeslissingen.
De wetenschappers wilden de verschillende factoren observeren die ons zo kwetsbaar maken voor dit fenomeen, terwijl we bepalen wat we kunnen doen om het te bestrijden. Hun onderzoek, gepubliceerd in Perspectieven op psychologische wetenschap is het eerste rapport dat ideeën samenbrengt vanuit verschillende takken van kennis.

Er zijn 3 niveaus van achterafbias die samenwerken, volgens Roese en Vohs, van elementaire geheugenprocessen tot een hoger niveau van inferentie en geloof, waaronder:

• geheugenvervorming- verkeerd uitspreken van een eerdere mening of oordeel ("ik zei dat het zou gebeuren")
• onvermijdelijkheid- richt zich op onze overtuiging dat het evenement onvermijdelijk was ("Het moest gebeuren")
• voorzienbaarheid- impliceert de overtuiging dat we persoonlijk het evenement hadden kunnen voorzien ("Ik wist dat het zou gebeuren")

De experts zijn van mening dat er specifieke factoren zijn die onze kans op achterafoordelen vergroten. Onderzoek heeft gesuggereerd dat we selectief informatie terughalen die bevestigt wat we weten dat waar is en vervolgens proberen we een verhaal te genereren dat logisch is uit de datails die we hebben verzameld.
Wanneer dit verhaal gemakkelijk te verzinnen is, zijn we van mening dat we de uitkomst moeten hebben voorzien. Dit komt omdat, zoals uit onderzoek blijkt, we een verlangen hebben om de wereld ordelijk en voorspelbaar te zien, terwijl we willen dat de wereld ons ook in een positief daglicht ziet.
In wezen is achterafbepaling van belang omdat het onze leerervaringen verandert. "Als je het gevoel hebt dat je het altijd al wist, betekent dit dat je niet zult stoppen om te onderzoeken waarom er echt iets is gebeurd," verklaarde Roese. "Het is vaak moeilijk om doorgewinterde beleidsmakers ervan te overtuigen dat ze misschien achteraf ten prooi vallen aan achteraf gezien vooroordeel."

We kunnen zelfs overmoedig worden vanwege dit idee dat we hebben ontwikkeld, waardoor we positiever zijn dan we zouden moeten zijn over onze eigen oordelen. Studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat overmoedige ondernemers een hogere kans hebben om risicovolle ondernemingen aan te gaan die kunnen leiden tot absolute mislukkingen.
Geloven dat we "het altijd al wisten" kan ons geen schade toebrengen, maar het kan serieuze gevolgen hebben voor het rechtssysteem, met name in gevallen van productaansprakelijkheid, nalatigheid en medische wanpraktijken. Het verandert vaak oordelen over het gedrag van een verdachte in het verleden, volgens wetenschappers. Een getuige is bijvoorbeeld misschien niet 100% accuraat, omdat hij of zij mogelijk beïnvloed wordt door achteraf vooroordelen, die de manier waarop iemands brein herstelt en informatie terughaalt, waardoor ze de gedaagde min of meer schuldig zien worden.
Zaken kunnen nog erger worden als technologie erbij betrokken is.

Roese zei:

"Paradoxaal genoeg kan de technologie die ons voorziet van vereenvoudigde manieren om ingewikkelde patronen te begrijpen - van financiële modellering van hypotheekafschermingen tot het volgen van de stroom van communicatie tussen terroristische netwerken - achteraf misschien vooroordelen vergroten."

Hoe kunnen we dit veranderen? Roese en Vohs geloven dat we het tegenovergestelde moeten overwegen om onze cognitieve fout op een effectieve manier te omzeilen. Toen we probeerden uit te leggen hoe een uitkomst zich voordeed die niet echt gebeurde, gaan we onze gebruikelijke neiging tegen om informatie weg te gooien die niet klopt met het verhaal dat we hebben. Dientengevolge kunnen we een enigszins ander perspectief hebben van de gebeurtenissen die zich voordoen.
Geschreven door Sarah Glynn