Routinematige borstonderzoek kan meer kwaad dan goed doen

De introductie van routinematige borstonderzoeken heeft mogelijk meer schade aangericht dan voordelen, zo meldden onderzoekers van de University of Southampton, Engeland BMJ (British Medical Journal). Ze leggen uit dat voorbeelden van schadelijke effecten abnormale resultaten zijn die uiteindelijk normaal blijken te zijn (valse positieven), en patiënten behandelen voor kankers die onschadelijk zijn en de levensduur van de vrouw (overbehandeling) niet bedreigen.
Auteurs James Raftery en Maria Chorozoglou vonden dat de schade veroorzaakt door routinematige mammografie over het algemeen de voordelen bijna tien jaar compenseerde, waarna de voordelen zich begonnen op te bouwen. Ze hopen echter nooit zoveel op als experts hadden voorspeld toen de screening begon.
In een rapport uit 1986 - het Forrest-rapport - werd geschat hoeveel gescreende en niet-gescreende vrouwtjes over een periode van 15 jaar zouden overleven; de schatting was voor elk jaar, maximaal 15 jaar. De resultaten van de schatting overtuigden de gezondheidsautoriteiten in het VK om routinematige borstonderzoek te starten.
Ze berekenden de kosten en baten in QALY's (quality adjusted life years) - dit is een combinatie van kwantiteit en levenskwaliteit. Ze hebben geen rekening gehouden met schade. Ze schatten dat het introduceren van routinematige borstkankerscreening, waarvan ze dachten dat het weinig schade aanrichtte en niet duur was, de borstkankersterfte met bijna een derde zou verlagen.
Sinds 1986 hebben deskundigen aanvaard dat er schade is verbonden aan routinematige screening op borstkanker. De Southampton-onderzoekers trachtten de overlevingsschattingen van het rapport bij te werken door de gecombineerde voordelen en nadelen van mammografieën om te zetten in één enkele maatregel.

Een vrouw met een mammogram
Ze verzamelden gegevens over 100.000 vrouwen, allen 50 jaar of ouder, die het tot twee decennia na het begin van het mammografieprogramma overleefden. De onderzoekers stelden vast dat de voordelen van screening ongeveer gehalveerd waren toen valse positieven en onnodige operaties werden opgenomen.
Volgens hun beste schattingen waren de resultaten negatieve netto QALY's tot 8 jaar na screening zonder significante winst na een decennium, terwijl netto QALY's na 20 jaar accumuleren, maar met aanzienlijk minder dan eerder voorspeld door het Forrest-rapport.
De auteurs van de studie stellen dat de omvang van onnodige behandelingen en hun impact op de kwaliteit van leven van vrouwen meer onderzoek vereist, waarbij wordt opgeroepen methoden te verbeteren waarmee vrouwen worden geïdentificeerd die mogelijk het meeste baat hebben bij operaties, en om de niveaus en duur van de schade te berekenen van een operatie.
Ze geven ook aan dat de betekenis en implicaties van overdosering en overbehandeling veel beter moeten worden uitgelegd vanuit een publiek oogpunt, zodat vrouwen die screening als een beter begrip beschouwen.
Volgens een studie over Franse vrouwen die vorige maand in bmj.com werd gepubliceerd, is de voortdurende onzekerheid over de mate van overbehandeling duidelijk, waarbij 1% van de vrouwen door screening overdreven gediagnosticeerd werd met invasieve borstkanker.
Geschreven door Petra Rattue